-
Sociale wijkteams staan transformatie in de weg
Na een paar jaar van transitie in het sociale domein, de overgang naar een structurele vernieuwing, is er nu eindelijk meer aandacht voor de vernieuwing zelf, de transformatie.
Daar waar in het kader van de transities gemeenten en organisaties vooral bezig zijn geweest met het stelsel, de structuren en de organisatie, is het nu eindelijk tijd voor de echte transformatie: de inhoudelijke vernieuwing en cultuur. En dat is hard nodig want wat was ook alweer het grote probleem? Zorg en welzijn is niet meer te betalen en er wordt te weinig kwaliteit geleverd. Oplossing: meer kwaliteit leveren voor minder geld. En daar is inhoudelijke vernieuwing voor nodig.
Maar wie moet die vernieuwing brengen? Als dé oplossing worden sociale wijkteams als een blauwdruk over Nederland gelegd. Generalisten met specifieke kennis. Die hulp en zorg dichtbij de burger organiseren. Die burgers in hun kracht zetten en zelfredzaam maken. En dan ook nog eens multi-problematiek oplossen. Die competenties bezitten als presentie, preventie, signalering, eropaf gaan, vraag achter de vraag helder krijgen, het sociale netwerk benutten enz. Alles in het verlengde van bestaande systemen, structuren en denkwijzen. Zo dreigt het sociale wijkteam het zoveelste instituut te worden.Vanuit mijn meer dan 35 jaren ervaring in het gebiedsgericht werken heb ik diverse lessen geleerd. Onder meer dat de inhoudelijke vernieuwing van onderop moet komen, vanuit de bewoners zelf. Zij zijn ervaringsdeskundige en weten als beste hoe je het sociale domein zou kunnen vernieuwen. De bewoners zijn echter niet of nauwelijks betrokken bij het proces van transitie en transformatie.
Een tweede belangrijke succesfactor is, dat de lokale samenleving niet zo maakbaar is als men vaak doet voorkomen in de diverse beleidsnotities. Gebiedsgericht werken gaat om een ontwikkeling op gang brengen, van onderop, in kleine stappen. Een ontwikkeling van lokale kracht en creativiteit. Vanuit een stip aan de horizon als inspirerend vertrekpunt. Dat is een kwalitatief en langdurig groeiproces.
De derde succesfactor is de koppeling van sociaal burgerschap/ondernemerschap en kwetsbaarheid. Niet als een absolute scheiding tussen mensen. Want iemand is niet of krachtig of kwetsbaar. De omstandigheden maken iemand kwetsbaar. Het is juist de koppeling tussen sociaal burgerschap en kwetsbaarheid die leidt tot een duurzame sociale aanpak. Of zoals Gert Schout dat laatst in een artikel zo mooi omschreef: ‘breng mensen terug naar de kudde’. De sociale wijkteams zijn vooral probleemgericht en missen zo de slag van de inhoudelijke vernieuwing.
Waarom wordt er eigenlijk zo weinig geleerd van ruim 30 jaar gebiedsgericht werken? De sociale vernieuwing, het Grote Steden Beleid, de Buurt Aan Zet programma’s, de Krachtwijken en de Vogelaarwijken. Bij de inrichting en uitvoering van de sociale wijkteams lijkt het net alsof gebiedsgericht werken iets nieuws is.De sociale wijkteams moeten wat mij betreft de ontdekkers en de aanjagers zijn van de inhoudelijke vernieuwing. Op zoek naar de kracht van de lokale samenleving. Samen met bewoners zullen zij de transformatie handen en voeten moeten geven. En daarbij is creativiteit een belangrijke competentie. Want creativiteit is de kunde van het doorbreken van patronen, gewoonten en zekerheden, door nieuwe dingen te bedenken. Als we op zoek moeten naar de vernieuwing, een andere manier van werken, dan is creativiteit belangrijk. Want zoals Einstein al zei: ‘we kunnen problemen niet oplossen door op dezelfde manier te blijven denken, als toen we ze creëerden.
We zullen anders moeten denken en doen. En daar horen hele andere competenties bij zoals: lef, inspiratie, creativiteit, resultaatgerichtheid, ondernemerschap, mensen laten groeien, kansen zien en benutten. Mijn wens zou zijn dat sociale wijkteams meer de opdracht krijgen, om samen met bewoners op zoek te gaan naar de echte vernieuwing van het sociale domein.
Want anders blijven we voortborduren op iets waarvan we weten dat het niet meer werkt.Voor meer publicaties klik hier en nu u toch op mijn site bent, klik ook eens op één van de andere bouwstenen.